Shang-Chi ve On Halka Efsanesi: Tanıdık Bir Evrende Yeni Başlangıçlar

Marvel Sinematik Evreni, bu yıl itibariyle atıldığı dizi cephesi ve 4. fazının ilk filmi olan Black Widow‘un ardından hız kesmeden büyüyor. Evrenin şu anlık en sonuncu filmi de Shang-Chi ve On Halka Efsanesi. Shang-Chi’nin yönetmeni Destin Daniel Cretton, stüdyonun “bağımsız yönetmenlerden büyük bütçeli film yönetmenlerine” ekolünün en yeni üyesi. Ve bana soracak olursanız Cretton, bu sinematik evrene attığı ilk adım açısından en başarılı işlerden birini çıkarmış yönetmenlerden.

Marvel, bahsettiğim konuda hem Taika Waititi (What We Do In The Shadows, Thor: Ragnarok) ve Chloé Zhao (Nomadland, Eternals) gibi adından söz ettiren yönetmenlere hem de Anna Boden ve Ryan Fleck (Half Nelson, Captain Marvel) gibi görece az tanınan isimlerle yaklaşıyor. Shang-Chi filminin yönetmeni ise Short Term 12 filmiyle büyük çıkışını yapmış birisi. Destin Daniel Cretton’un 2013 yapımı filmi, konu itibariyle basit bir yapıda da olsa bunu işleyişi açısından etkileyiciydi. Ve Cretton, Shang-Chi’de de benzer bir anlayışla, aksiyon dolu bir film ortaya koymayı başarmış.

Not: Yazının kalanı, Shang-Chi ve On Halka Efsanesi filminden büyük bir “spoiler” içermese de filmi izlemeden sadece genel bir fikir sahibi olmak istiyorsanız, doğrudan yazının “Son Yorumlar” kısmına geçmek isteyebilirsiniz.

Konu ve Hikaye Anlatımı

Film, ana kötü karakterimiz Xu Wenwu’nun (Tony Leung) hikayesiyle başlıyor. Wenwu’nun “On Halka” ile tarih boyunca neler yaptığını, amacının ne olduğu anlatılıyor. Ve hikayenin seyrini değiştiren nokta da Shang-Chi’nin babası Wenwu’nun anneleri Li (Fala Chen) ile tanışmalarıyla geliyor. Ebeveynleri, kahramanımız için ahlaki açıdan iki uç nokta gibi. Wenwu ne kadar olayları şiddetle çözmeye meyilli ise Li de o kadar anlayışlı yaklaşıyor. Olaylar daha dramatik bir hale geldiğinde Shang ve babasının düştüğü anlaşmazlıklar, bizi ana kahramanımızın hikayesini başlatan noktaya getiriyor.

Marvel film ve dizilerinin çoğu, özünde bir Marvel yapımı olmaktan çok belirli janralardaki işlermiş gibi tanıtılıyor. Hatta bu yapımların kimisinin akışı da o türdeki diğer işlere oldukça benzer. Bu şekilde ilerlemeleri de elbette ki hoş olsa da Marvel evreninin geleceğine bağlanma gereksinimleri, sonunda kötü bir hissiyat bırakabiliyor. Örnek vermek gerekirse Loki dizisi, uzunca bir süre boyu klasik bir uzay macerası gibi ilerlerken son bölümüyle birlikte izlediğimiz şeyin aslında klasik bir Marvel yapımı olduğunu hatırlatıyordu.

Shang-Chi de belirttiğim bazı benzer sorunlara sahip. Ancak duygusal ve görsel anlamda sahip olduğu avantajlar, diğer Marvel işleri arasından sıyrılmasına yardımcı oluyor. Temalarını ve karakterlerini işlemeye ayırdığı vakit ile de Shang-Chi, hem evrene yeni giriş yapacaklar hem de evrene aşina ama karakter ile yeni tanışanlar için ideal bir film olmayı başarıyor.

Film, ilerledikçe yer yer geçmişe de dönerek karakterleri ve motivasyonlarını daha iyi tanıma fırsatı veriyor. Shang-Chi’nin geçmiş ve günümüz arasında giden temposu, akıcılığını sonuna kadar koruyamamasına neden olsa da genel itibariyle iyi bir karar. Fakat filmin dramatik ve aksiyon dolu anlarını sanki apayrı kişiler, birbirlerinden habersizce kurgulamış gibi hissettirmesi, bu sahneleri birbirinden kopuk gösterebiliyor.

Bahsettiğim anlar da filme çoğunlukla iyi şekilde bağlandığı için sizi filmin doğal akışından kopartmıyor. Bunu başarmasında da filmin başlangıcından itibaren sahip olduğu masalsı tonun etkisi büyük. Cretton, “Crouching Tiger, Hidden Dragon” gibi benzer türdeki filmleri izleyici açısından özel kılan şeyleri iyi anlamış ve bunları Marvel evreninde geçen bir hikayede elinden gelen doğallıkta sunuyor.

Karakterler ve Oyunculuklar

Filmin temalarını ve karakterlerini işlemek için ayırdığı vakitten bahsetmiştim. Shang-Chi’nin yönetmeni Cretton, bu vakti iyi bir şekilde değerlendirerek neredeyse her ana karaktere özel bir ya da birkaç an vermeyi başarıyor. Özellikle de Shang’ın babası Wenwu ve kardeşi Xu Xialing, benim için filmin en ilginç karakterleri oldu. Wenwu ve Xialing karakterlerini canlandıran Tony Leung ile Meng’er Zhang de başarılı oyunculuklar sergiliyor. Leung, karakterinin bilge ve korkutucu yönlerini fazlasıyla iyi şekilde aktarıyor. Bu sayede de Wenwu karakteri, Marvel Sinematik Evreni’nin en iyi yazılmış ve oynanmış kötü karakterlerinden.

Xialing karakteri de yer yer abisinden daha ilginç bir karakter. İlk defa bir filmde oyunculuk sergileyen Zhang, hikayesi açısından da seyircinin de kolayca bağ kurabileceği bir rolü üstleniyor. Belki de karakterinin bu kadar ilgi çekici olması, geçmişini tamamen görmeyişimiz ve bunun yarattığı gizem unsurundan kaynaklı da olabilir. Karakteri ileride tekrar görecek olursak nasıl bir şekilde işleneceği merak konusu.

Filmin ana karakteri Shang-Chi ise klasik bir süper kahraman tiplemesi. Filmin hikaye anlatımı ve aksiyon sekansları karakteri izlemeyi keyifli kılıyor. Filmdeki pek çok aksiyon sahnesinde dublör yerine de Simu Liu’yu izliyoruz. Role fiziksel olarak hazırlanmış olması, oyuncunun karakterini daha da benimsemesine yardımcı olmuştur. Fakat oyunculuk anlamında pek de başarılı değil. Film ilerledikçe Liu’nun performansı biraz daha ikna edici hale geliyor. Yine de Marvel evreninin ileride sık karşılaşacağımız bir parçası olacaksa, Liu’nun oyunculuk anlamında kat etmesi gereken bir yol olduğu açık.

Shang’ın yakın arkadaşı Katy de Marvel filmlerinde alışık olduğumuz bir rolü üstleniyor. Yani Awkwafina’nın rolü (en yakın zamanlı örneği Black Widow filmindeki Alexei olan) filmin komedi yönünü üstlenen karakteri halinde. Awkwafina, The Farewell filminde gördüğümüz üzere hem dramatik hem de komik bir rolün dengesini sağlayabilen bir oyuncu. Maalesef ki Shang-Chi filmindeki karakteri, daha çok seyirciye bir şeyler izah etme aracı haline de geldiği için biraz itici hal alıyor. Filmin sonuna geldiğinde bariz bir gelişimi var ancak film boyunca Katy’nin hal ve tavırları izlemesi pek de keyifli bir karakter sunmuyor.

Görsellik

Bu kadar büyük bütçeli bir film söz konusu olduğunda, ortaya konuşan iş elbette ki görkemli oluyor. Fakat Shang-Chi’nin görselliğinin bazı açılardan övgüyü hak ettiğini düşünüyorum. Filmin görüntü yönetmenliğini Bill Pope üstleniyor. Pope, Matrix ve Sam Raimi Spider-Man’leri gibi serilerde ve Scott Pilgrim vs. The World ile Baby Driver filmlerinde çalışmış birisi. Yani kendisi, hem çizgi roman filmlerinin stilistik yapıları hem de dövüş sahneleriyle dolu filmler konusunda deneyimli. Bunun sonucunda da Pope, Shang-Chi ile görsel olarak Marvel Sinematik Evreni’nin en izlemesi keyifli filmlerinden birini ortaya koymuş.

Belki hatırlarsınız, Sam Raimi’nin 2. Spider-Man filminde bir tren sahnesini vardı. Bu sahne, filmde Peter’ın en insani tarafını gösterdiği anlardan biriydi. Shang-Chi’de yer alan otobüs sahnesi de özünde benzer bir nitelikte. Raimi’nin filmindeki sahne kadar akılda kalıcı değil belki. Ancak yaşanan aksiyonun içinde sivillere verdiği önemi güzel bir şekilde aktarabilmiş. Bu sayede de izleyici olarak sıkılmadan Shang’ın değerlerini de anlayabiliyorsunuz.

Film, sonlara doğru fazlasıyla CG karmaşası haline geliyor. Bu kısımlarda sanki neleri kadraja almaları gerektikleri konusunda kararsız kalmışlar gibi hissettim. Filmde yer alan yaratıkların tasarımları da genel olarak göze hoş gözükse de çizgi roman filmlerindeki aşırı detaycı tasarımlar, şahsen beğendiğim şeyler değil.

Müzikler

Marvel, 4. fazıyla birlikte önceki filmlerinin görsel anlamdaki eksikleri gibi, müzik tarafındaki eksiklerini de giderme çabasında gibi. Önceki fazlarda benim için Avengers ve Captain America’nınkiler harici akılda kalıcı bir tema müziği olduğunu hatırlamıyorum. 4. fazda ise Loki ve Falcon and The Winter Soldier dizilerinin yanında Shang-Chi, tema müzikleri ve diğer parçalarıyla hoşuma giden müziklere sahipler.

Shang-Chi’de müzikler pek de ön plana çıkmıyor. Bazı aksiyon sahnelerinde durum böyle olsa aslında daha güzel bir sonuç da çıkabilirmiş gibi. Fakat filmin yönetmeni Cretton’ın diğer filmlerinde de birlikte çalıştığı Joel P West, Shang-Chi ve On Halka Efsanesi için yeterince iyi parçalar bestelemiş. Filmde sıklıkla duyduğumuz motifler, farklı enstrümanlar ile çalındığından tekrar tekrar duyulsa da sıkmıyor.

Son Yorumlar

Marvel Sinematik Evreni’nin Shang-Chi ve On Halka Efsanesi kadar farklı bir iş çıkarması, yaklaşık 25 film sürdü. Bu farklılık; filme etkisini hissettiren, aşırı da ön plana çıkmayan kültürel ögelerden geliyor. Shang-Chi, Asya kültürünü benimsediği gibi, popüler kültürdeki yerinin de farkında. Bu sayede de elimizde klişelerden kaçınmak için yoğun ve yapay bir efor sarf etmeyen, daha doğal ve akıcı bir yapım var. Filmin en büyük artısı, bu farkındalığından doğuyor.

Film, bazı klişe noktaları ve yer yer sıkıntılı temposuna rağmen şaşırtıcı ve keyifli noktalara da ilerliyor. Detaylıca bakıldığında filmin kimi problemlerinin bulunduğu serinin daha büyük sorunlarıyla alakalı, kimisinin ise oldukça öznel olduğu ortada. Ancak Shang-Chi bütünü itibariyle, Marvel ve dövüş sanatları filmlerini sevenler kadar drama odaklı işlerden hoşlananları da yakalayabilecek potansiyelde. Marvel Studios, gerçekten “farklı” film ve diziler ortaya çıkarmak istiyorsa henüz gidecek çok yolu var. Yine de Destin Daniel Cretton’ın filmi, bu yoldaki en iyi adımlardan.

Bizi Twitter‘da takip etmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz. Film ve mini dizi incelemelerimizden haberdar olmak için ise Letterboxd hesabımıza buradan ulaşabilirsiniz.