The Dig İncelemesi

The Dig (Kazı)

The Dig filmi hakkında en dikkat çekici nokta gerçek bir olaydan esinlenerek yapılmış olması. En temel haliyle bir arkeolojik kazı ve bunun çevresinde gelişen olaylar anlatılıyor filmde. O dönemki bilgi yetersizliği nedeniyle karanlık çağ olarak anılan dönemin ve bu kazının sonuçlarıyla aydınlatılmasını izliyoruz. Çoğu izleyici gibi ben de konu hakkında tarihi bilgim olmadan izledim ve bu bakış açısıyla yorumladım The Dig’i.  

Konu 

Senaryo kazı temasıyla bir uyum içinde, adım adım tamamlanacak şekilde işlenmiş. Başlangıçta daha çok yapılan kazının karakterler için önemi üzerinden gitse de, film ilerledikçe karakterler arası ilişkilerin de çok güzel ve organik bir şekilde anlatıldığını görüyoruz. 

Filmin geçtiği dönem 2. Dünya Savaşı’nın hemen öncesi ancak ana konu bu olmadığı için geri planda kalıyor. Aynı zamanda belli sahnelerde geçen askeri uçaklarla savaşın tamamen göz ardı edilmesinin de önüne geçmişler. 

Film kazı yaptıracak olan ev sahibi ve kazıyı yapan işçinin buluşmasıyla başlıyor. İkisi için de kazılacak olan alan farklı anlamlara sahip. Eşini kaybetmenin üzüntüsü ve kendisinde hissettiği sağlık sorunlarının birleşmesiyle Edith Pretty uzun zamandır erteledikleri alanı sonunda kazdırıp altında yatan değerli, tarihi kalıntılar olup olmadığını araştırmak istiyor. Kazıyı yapmak için tutulan Brown ise mesleğine oldukça değer veren, yaptığı işin manevi tatminini önemseyen başarılı bir kazıcı. İkilinin arasında yaşam, ölüm ve insanın evrendeki, yeryüzündeki yeri hakkında sorgulatıcı ve samimi diyaloglar geçiyor. 

Mekan azlığı, yavaş geçen sahnelere rağmen gereken heyecan ve tempoyu tüm film boyunca hissedebildim. Başlangıçta kazının yarattığı merak ve sabırsızlık hissi daha sonra karakterlerin kişisel hikayelerinin sürükleyiciliği ile ikinci bir boyut kazanıyor. Birkaç yan karakter hariç hepsinin kişiliği bir film süresi içinde olabilecek en derin şekilde işlenmiş. Bu da izleyeni filmin içine daha çok çekecek bir gerçeklik katıyor. 

Tarihe uygunluğu hakkında bir fikrim olmamakla beraber, film kesinlikle bir belgesel niyetiyle yapılmamış. Kişisel değerler ve resmi kurumlarla toplumun ilişkileri ana temaya yedirilerek sunulan bir film. 

Karakterler 

Karakterlerin kişisel hikayeleri de kazıyla birlikte çok güzel ve basitçe anlatılıyor. Her biri hayatlarına bizi de dahil ederek ilerletiyor filmi. Bazıları daha özel mücadeleler verirken, bazıları da ülkeyle, kazının ve tarihin durumuyla ilişkili sorunlarını yansıtıyor izleyene. Bu şekilde farklı odaklara yer veren film ana temadan da kopmadan karakter derinliği sağlamış büyük ölçüde. 

Özel olarak ilgimi çeken karakter isen Basil Brown’ın eşi olarak gördüğümüz May. İki eşin arasındaki ilişki evli olduklarını söyleyene kadar abla kardeş gibiydi. Birlikte görüldükleri sahnelerdeki uzaklıkları, resmi olmayan ama kardeşçe ve merhametli konuşmaları bu etkiyi uyandırıyor. May daha çok Basil’e göz kulak olan rolde ve Basil de eve maddi katkı yapmaktan öteye gitmeyen eş. Bu ufak ilişkinin çok üstünde durulmuyor ancak dönemin zoraki evliliklerini güzel bir şekilde yansıtıyor. 

Aynı konuya bir örnek de kazı ekibindeki Stuart ve Piggy’nin evlilikleri. Bu hikaye filmde daha büyük yer kapladığı için spoiler vermeden bir önceki konuyla benzer bir bakış açısı sunduğunu söyleyebilirim. İki ilişki de o dönemdeki evliliklere eleştirel baktıracak bir şekilde anlatılıyor The Dig’de. 

Bir arada izlemesi en keyifli karakterler ise Mrs. Pretty ve Basil Brown. İkisi de kazıya en çok değer veren karakterler. Bu yüzden geçirdikleri uzun vakitlerde aralarındaki diyaloglar, hatta ayrıyken bile kurdukları iletişim çok derin ve samimi bir şekilde yansıyor. Pretty, Brown’ın emeğine tüm film boyunca sahip çıkıyor ve Brown da bu güveninin hakkını veriyor. Gerçekte Basil Brown’ın bu kazıdaki ve bulunan eserlerdeki rolü göz ardı edildiği için filmde sürekli onun isminin üstünde duruluyor. Hatta herkesin hikayesi tamamlanıp film sonu jeneriği geçerken bile onun çalıştığı sahneyi görüyoruz ve bir nevi özür ve değerini hatırlatma olarak görünüyor bu kapanış. 

Sonuç

The Dig oyuncuları ve senaryosuyla öne çıkan bir film olmuş. Tarihi bir belgesel olmadığını tekrar belirterek geçmişe yönelik aydınlatıcı bir yapım olduğunu da söyleyebilirim. İzlemeden önce başarılı oyuncularıyla dikkat çeken film, izledikten sonra da hikayesiyle akılda kalıyor. Defalarca izlemek istenecek bir senaryoya sahip olmasa da keyifli ve akıcı bir düzene sahip. Dönem filmlerine ilgili olanların yanında, oyuncularını sevenlere de kesinlikle tavsiye edeceğim bir film The Dig.